Łatwo się uzależnić od smartfona, Internetu, TiK-Toka [wywiad]

Rozmowa z ciechanowianką Sandrą Brzeską-Zagrobą, dr nauk społecznych, opiekunem zajęć praktycznych i praktyk zawodowych w Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Ciechanowie, na temat zagrożeń, jakie czyhają na użytkowników Internetu.

- Nie sposób nie zauważyć, że jest co raz więcej osób, nie tylko młodych, które ciągle trzymają smartfon w dłoni. Nawet na chwilę się z nim nie rozstają. Czy to już uzależnienie?

Dostępność multimediów nierozerwalnie związała nas z byciem z on-line. Posiadanie urządzeń mobilnych czy kont na portalach społecznościowych to zjawisko powszechne i występujące globalnie. Kultura w jakiej żyjemy, niejako wymusza na nas podążanie za nowymi technologiami. Jak wszystko w życiu ma blaski i cienie, zalety i zagrożenia. U niektórych korzystanie z nowych mediów to nawyk, a u niektórych już uzależnienie. Należy wnikliwie obserwować zwłaszcza dzieci i młodzież, czy to przywiązanie do telefonu, komputera nie powoduje wycofywania się ze świata rzeczywistego.

- Jak daleka jest droga od nawyku do uzależnienia siecioholizmem?

Uzależnieniom od Internetu podatne są osoby, które posiadają niską samoocenę. Świat wirtualny daje tym osobom poczucie kontroli, możliwość bez skrępowanego wyrażania swoich opinii czy ucieczkę do przestrzeni, w której czują się bezpiecznie. Inna grupa ludzi to osoby posiadające trudności w nawiązywaniu relacji społecznych, które dzięki Internetowi mogą realne kontakty ograniczyć do minimum, zastępując je wirtualnymi. Człowiek jest istotą społeczną i naturalnym jest dążenie do relacji, jednak ważne jest, aby te kontakty były rzeczywiste.

- Jak silne formy może przybierać tego typu uzależnienie?

Na pewno odczuwalne i trudne dla osób uzależnionych oraz ich bliskich. Wśród kryteriów diagnostycznych literatura wymienia takie stany jak: utrata kontroli nad czasem spędzanym z telefonem, komputerem ( w tym gier komputerowych), poczucie wewnętrznego przymusu psychicznego bycia on-line, a co za tym idzie odczuwania negatywnych emocji w przypadku braku dostępu do sieci. Pogorszenie się relacji społecznych z rodziną, przyjaciółmi, rezygnacja z pasji i zainteresowań na rzecz czasu spędzanego w przestrzeni Internetowej.

- Nowym trendem stało się oglądanie filmików z Tik-toka. Czy to tylko nowy pożeracz czasu?

Zdecydowanie tak. Tik Tok jest doskonale dostosowany do tego, aby budzić nasze zainteresowanie. Tajemnica atrakcyjności użytkowania aplikacji TikTok, tkwi w jego algorytmach. Jest to system sztucznej inteligencji, który wykrywa treści interesujące danego użytkownika, dostarczając na tej podstawie materiały filmowe spersonalizowane dla każdego konta. Fakt iż, użytkownik ogląda filmy zawierające przede wszystkim tematykę, która jest w kręgu jego zainteresowań, sprzyja długotrwałemu użytkowaniu aplikacji. Co prawda Tik Tok w trosce o bezpieczeństwo cyfrowe wprowadza propozycje rozwiązań mających pomóc użytkownikom w kontrolowaniu czasu spędzanego na platformie, to jednak decyzja o tym, ile czasu spędzamy na Tik Toku, tak czy inaczej nadal zależy od nas.

- Czy uzależnienia od Internetu można uniknąć? Jak temu zapobiegać?

Myślę, że stosowanie się do tak zwanej higieny cyfrowej jest rozwiązaniem ukazującym nam potrzebę myślenia o tym, czy media nie wpływają negatywnie na nasze zdrowie, jakość snu czy relacji z najbliższymi. To postawa życiowa oraz wynikające z niej zachowania, które charakteryzują się odpowiedzialnym, intencjonalnym używaniem Internetu. To pewnego rodzaju samoregulacja, która ma zachować nasz dobrostan fizyczny i psychiczny w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Mniej naukowo - to nawyk myślenia o tym, jak media wpływają na nas w życiu codziennym. Refleksja nad tym, czy powinniśmy przeglądać telefon przed snem, ile czasu spędzamy on-line i na jakich treściach się skupiamy, czy czas spędzany z telefonem nie zabiera nam czasu na rozmowy z bliskimi.

- Ma Pani opowiadać o zagrożeniach w sieci na zajęciach skierowanych do nauczycieli i rodziców. Kto może z nich skorzystać?

Zgadza się. Dzięki Mazowieckiemu Samorządowemu Centrum Doskonalenia Nauczycieli – Wydział w Ciechanowie, będę miała możliwość przeprowadzić szkolenie on-line 26 lutego br., w godzinach 16.00-19.00. Podczas szkolenia opowiem o Tik Toku, siecioholizmie, zagrożeniach i wcześniej wspomnianej higienie cyfrowej. Szkolenie skierowane jest do nauczycieli oraz rodziców, szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej MSCDN Ciechanów.

Rozmawiał Roman Nadaj