Czy wiesz że … nie każda łopata czy kielnia służy do pracy?

Choć w codziennym języku kojarzymy je z placem budowy, w języku lasu i dzikiej przyrody te słowa nabierają zupełnie innego znaczenia.

To tylko niektóre z przykładów dawnych, tradycyjnych określeń, które wywodzą się z języka łowieckiego – wyjątkowego i bogatego systemu pojęć funkcjonującego w kulturze polskiej od wieków.

• „Łopata” to nie narzędzie do kopania, lecz określenie poroża daniela i łosia, którego kształt przypomina właśnie łopatę.
• „Kielnia” w lesie nie służy do nakładania zaprawy, tylko oznacza ogon bobra, spłaszczony i szeroki jak narzędzie murarskie.
• „Pędzel” to nie włosie do malowania, a kiść dłuższych włosów na zewnętrznej części narządu płciowego samców zwierzyny płowej i dzików.
• „Farba” to natomiast nie kolor w puszce, ale krew zwierzęcia.

To tylko niewielka próbka bogatego i unikalnego języka łowieckiego, który od wieków funkcjonuje jako część polskiej tradycji przyrodniczej. To nie gwara ani żargon – to unikalne dziedzictwo językowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Służył opisywaniu świata przyrody z niezwykłą precyzją, bogactwem i szacunkiem. Choć dla wielu brzmi dziś tajemniczo, jego obecność w polskiej tradycji świadczy o głębokim związku człowieka z naturą.

W tradycyjnym języku łowieckim znajdziemy setki, a nawet kilka tysięcy słów, które już dawno przestały funkcjonować w mowie potocznej – mimo to pozostają żywe w opowieściach, obrzędach i przekazie pokoleniowym. Szacuje się, że w różnych słownikach łowieckich znajduje się od 4 000 do 5 000 haseł, obejmujących części ciała zwierząt, poroża, broni, technik łowieckich czy kulinaria z dziczyzny.

Polska kultura łowiecka, w tym jej język, to unikalne dziedzictwo – nie tylko słowa, ale historia społeczności, które żyły i dalej żyją w ścisłym kontakcie z naturą. Warto to zauważyć i docenić, bo takie skarby mogą zniknąć, jeśli nie będą pielęgnowane.

autor: Katarzyna Dudek/Łowczy Okręgowy Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w Ciechanowie