Licealiści z Ciechanowa poznają żydowską historię swojego miasta

W miniony piątek uczniowie z Zespołu Szkół nr 2 w Ciechanowie rozpoczęli warsztaty w ramach „Szkoły Dialogu” – programu edukacyjnego fundacji Forum Dialogu Między Narodami objętego honorowym patronatem Ministra Edukacji Narodowej. Do tegorocznej edycji programu zaproszone zostały szkoły z ponad 40 miejscowości w całej Polsce.

Szkoła Dialogu to program realizowany od 2008 roku, którego celem jest poszerzanie wiedzy uczniów na temat wielowiekowej obecności Żydów w Polsce oraz ich wkładu w rozwój społeczny, kulturalny i gospodarczy naszego kraju. Oparty jest on na przekonaniu, że wiedza, zrozumienie i dialog to klucz do przełamywania barier. Uczestniczące w projekcie szkoły otrzymują tytuł SZKOŁY DIALOGU.

Podczas dwóch pierwszych warsztatów uczniowie poznają szereg zagadnień związanych z kulturą i tradycją żydowską. Następnie efekty tych spotkań zaprezentują przygotowując wycieczkę upamiętniającą przedwojenną historię ludności żydowskiej z Ciechanowa.

Pierwsza pisemna wzmianka na temat społeczności żydowskiej w Ciechanowie pochodzi z XVI wieku z listy gmin żydowskich wydanej w 1507 r. w związku z koronacją Zygmunta I Starego. Żydzi od początku pełnili ważną rolę w życiu ekonomicznym miasta. Kahał ciechanowski był jednym z największych na północnym Mazowszu. Na początku XIX w. tutejsi Żydzi stanowili 85% całej populacji miejskiej. Tradycyjnie trudnili się handlem i rzemiosłem, byli także dzierżawcami karczm i wyszynków. W późniejszym okresie można było wśród nich znaleźć przedstawicieli niemal wszystkich liczących się profesji, m.in. szewców, kapeluszników, snycerzy, ślusarzy, blacharzy, złotników, zegarmistrzów,  powroźników, murarzy, introligatorów, bednarzy, kuśnierzy, cukierników, jak również muzykantów, lekarzy, nauczycieli, rabinów. W II połowie XIX wieku miasto stało się ważnym ośrodkiem chasydyzmu, a dwór ciechanowski został siedzibą rabina i cadyka Abraham Landaua, zwanego Ciechanowerem. Przed wojną ludność żydowska w Ciechanowie zamieszkiwała głównie okolice rynku, zaś życie religijne koncentrowało się wokół synagogi przy ul. Zakroczymskiej. W Ciechanowie działało kilkanaście chederów starego typu, ale nauka w nich nie zwalniała od obowiązku szkolnego. Dzieci żydowskie uczęszczały głównie do Państwowej Szkoły Powszechnej Nr 2 przy ul. Nadrzecznej 13.

Getto w Ciechanowie utworzono jesienią 1940. W 1941 r. zdolnych do pracy mężczyzn wywieziono do obozów na Górnym Śląsku, starszych i chorych rozstrzelano, zaś pozostałych wywieziono do getta w Mławie.

Do dziś w Ciechanowie zachował się kirkut przy ul. Gwardii Ludowej oraz wiele kamienic, których właścicielami byli Żydzi, a w Muzeum Szlachty Mazowieckiej (przy ul. Warszawskiej) znajduje się stała wystawa poświęcona społeczności żydowskiej na ziemi ciechanowskiej.

Uczniowie zapewne uwzględnią te miejsca w przygotowanej przez siebie trasie spaceru. Po zakończeniu cyklu warsztatów będą mieli okazję poprowadzić wycieczkę po raz drugi, dla samodzielnie określonej grupy mieszkańców. Sprawozdanie z niej, weźmie udział w konkursie, którego zwycięzcy zostaną ogłoszeni na przełomie grudnia i stycznia 2013/2014 r. podczas uroczystej Gali Szkoły Dialogu.

Terminy warsztatów: 8 X, 24 X, 28 X.

Więcej informacji o fundacji i programie Szkoła Dialogu: www.dialog.org.pl

Fundacja Forum Dialogu Między Narodami jest organizacją pozarządową zajmującą się od piętnastu lat działalnością na rzecz zbliżenia pomiędzy Polakami a Żydami, przeciwdziałaniem przejawom antysemityzmu i ksenofobii, a także edukacją na rzecz tolerancji.