Jak przetrwać wywłaszczenie – poradnik Wywłaszczenie może oznaczać poważne zawirowania – niezależnie od tego, czy tracisz dom, czy grunty rolne. Proces ten ma charakter administracyjny i odbywa się w dużej mierze bez aktywnego udziału właściciela. Poniżej znajdziesz wskazówki, które pomogą w skutecznej ochronie interesów w trakcie procedury wywłaszczeniowej.

Wywłaszczenie – informacja to podstawa

Wiele osób o planowanych inwestycjach – np. budowie drogi lub linii kolejowej – dowiaduje się po fakcie, widząc prace ziemne czy wycinkę drzew. Aby uniknąć zaskoczenia, warto systematycznie śledzić komunikaty urzędowe dotyczące inwestycji celu publicznego w swojej okolicy. Uzyskanie wiadomości o potencjalnym wywłaszczeniu – czyli przymusowym odebraniu praw do nieruchomości – już na wczesnym etapie pozwoli Ci przygotować strategię działania.

Postępowania administracyjne w sprawach wywłaszczeń mają charakter biurowy – urzędnik rozpatruje dowody, a właściciel nieruchomości bywa jedynie odbiorcą decyzji. Pamiętaj jednak, że masz prawo czynnie uczestniczyć w tym procesie:

• przeglądaj akta,
• składaj dowody,
• wypowiadaj się na temat zebranych materiałów,
• korzystaj z możliwości odwołania się od rozstrzygnięć.

Nikt nie będzie Cię specjalnie zapraszał do współpracy, dlatego warto samodzielnie zadbać o swoją pozycję i interesy.

W postępowaniu wywłaszczeniowym istotne są dwie sfery: prawo i wycena nieruchomości. Poznanie przepisów prawnych da Ci pewność, że wiesz, na co możesz się powołać oraz jakie terminy obowiązują urzędników. Z kolei znajomość metod szacowania wartości działki czy budynku pomoże w ocenie, czy zaproponowane odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości jest adekwatne. 

Możesz zatem rozważyć konsultację z adwokatem lub radcą prawnym (na przykład z kancelarii prawnej Inlegis), a także z rzeczoznawcą majątkowym, który niezależnie wyceni Twoją nieruchomość.

• Domy jednorodzinne: inwestorom zwykle zależy na szybkim rozpoczęciu prac, dlatego mogą wywierać presję na niezwłoczne opuszczenie posesji. W efekcie proponowane zastępcze lokum lub wysokość odszkodowania może nie zaspokajać realnych potrzeb.
• Grunty rolne i budynki gospodarcze: odszkodowania w tym zakresie nie są traktowane przez organy priorytetowo. W praktyce oznacza to dłuższe oczekiwanie na decyzję i uzyskanie należnych środków. Istnieje też ryzyko, że częściowe wywłaszczenie działki utrudni dalsze jej użytkowanie, co również wpływa na spadek wartości pozostałego terenu.

Choć przepisy przewidują ustawowe limity na załatwienie spraw, w rzeczywistości postępowania mogą się wydłużać nawet o kilkanaście miesięcy. O opóźnieniach często informuje się właściciela po upłynięciu ustawowych terminów, tłumacząc je np. brakami kadrowymi. Nie miej jednak oporów, by zwrócić się do organu o przyspieszenie procedury, zwłaszcza jeśli w grę wchodzi Twoja sytuacja mieszkaniowa lub trudności w prowadzeniu działalności rolniczej/gospodarczej.

Materiał zewnętrzny