Gdy zadzwoni telefon...

… a ty w słuchawce usłyszysz wiadomość, że możesz uratować komuś życie, podnieś głowę do góry i zrób to!

Nigdy nie wiadomo czy ktoś na świecie nie będzie potrzebował twojej pomocy. Prawdopodobieństwo, że zarejestrowany w bazie DKMS potencjalny dawca stanie się nim realnie, wynosi 5% w ciągu pierwszych 10 lat od momentu rejestracji. Kiedy jednak pracownicy fundacji mogą wykonać telefon z wiadomością „ratującą życie”, to jednocześnie w ich sercach płonie nadzieja, że potencjalny dawca wykona swoją misję do końca.

Zdecydowany dawca może uratować życie chorej osobie na dwa sposoby.

Pierwsza możliwość: komórki macierzyste pobierane są od dawcy pod pełną narkozą za pomocą igły punktowej z tylnej części kości biodrowej. W ramach całego zabiegu konieczne jest wykonanie dwóch drobnych nacięć lub kilku nakłuć, których proces gojenia przebiega z reguły bardzo szybko. Proces pobrania trwa około 60 minut, w trakcie którego pobierana jest około jednego litra mieszanki składającej się z krwi oraz szpiku kostnego. Ilość ta odpowiada około pięciu procent całkowitej objętości szpiku kostnego, która u osób zdrowych odtworzy się z powrotem w czasie do dwóch tygodni. Dawca przyjmowany jest do kliniki z reguły dzień wcześniej przed pobraniem, pozostaje w dniu pobrania w celu obserwacji, a trzeciego dnia zwalniany jest do domu.

Inną metodą, stosowaną u ok. 80% dawców DKMS jest pobranie komórek macierzystych z krwi obwodowej. W metodzie tej dawca otrzymuje podskórnie przez okres 5 dni (np. aplikowany przez lekarza domowego lub samego dawcę - po odpowiednim przeszkoleniu,  czy też pielęgniarkę środowiskową) czynnik wzrostu (substancja zbliżona do hormonu). Substancja ta zwana jest G-CSF, wytwarzana jest przez organizm przy każdej infekcji i od lat już może być syntetyzowana laboratoryjnie. Powoduje ona uwolnienie komórek macierzystych, występujących głównie w szpiku kostnym, do krwioobiegu. Po zakończeniu podawania substancji komórki macierzyste można wyselekcjonować z krwi w klinice przy użyciu specjalnej metody (afereza), zbliżonej do pobrania trombocytów. Na obu ramionach zakłada się dojścia dożylne. Krew spływa z jednego ramienia poprzez tzw. separator komórek i wraca drugim dojściem do organizmu. W separatorze komórki macierzyste oddzielane są od reszty krwi pod działaniem siły odśrodkowej i zbierane do przeszczepu. Odbywa się to maksymalnie w dwóch następujących po sobie dniach w klinice pobrań. Dawca nie wymaga pobytu stacjonarnego i może przenocować w hotelu.

Ta metoda pobierania komórek nie jest obca bratu zmarłego na białaczkę Mariusza Wróblewskiego. Bartek oddał swój cenny dar Mariuszowi, po czym odbył się pierwszy przeszczep chorego.

Opisy zabiegów tylko tak groźnie brzmią. Praktycznie są to małoinwazyjne zabiegi, które nie wymagają od dawców większych poświęceń.

DKMS zwraca jednak uwagę na dolegliwości, które mogą wystąpić po pobraniu komórek.

W przypadku pobrania szpiku kostnego dolegliwości są głównie wynikiem punkcji szpiku (receptory bólowe na powierzchni kości), zranienia tkanki oraz wylewu krwi (tkankowe receptory bólowe). Bóle występują z reguły bezpośrednio przy pobraniu i mogą się znacznie wahać - zarówno pod względem czasu trwania, jak i intensywności (często opisywane jest uczucie zbliżone od uderzenia o krawędź stołu). Zazwyczaj bóle ustępują po kilku dniach.

W przypadku pobrania komórek macierzystych z krwi obwodowej dochodzi do (pobudzania) produkcji komórek macierzystych, przez wytwarzany przez organizm czynnik wzrostu G-CSF. W związku z tym występować mogą bóle kończyn, porównywalne z bólami grypowymi, jednakże zażycie lekkiego środka przeciwbólowego eliminuje je w skuteczny sposób. Z chwilą aplikacji dolegliwości ustępują.

Rejestrując się w bazie DKMS powinniśmy mieć na względzie, że decyzja ta może uratować komuś życie. Oczywiście w każdej chwili potencjalny dawca może się wycofać, jednak pamiętaj, że ktoś już się ucieszył i żyje nadzieją na wyzdrowienie.

Chcesz pomóc innym?

Pamiętaj! W najbliższą niedzielę 21 października w godzinach 10:30 - 16:30 w budynku Urzędu Miasta Ciechanów przy ul. Wodnej możesz zarejestrować się w bazie potencjalnych dawców szpiku.