Co nam 2024 rok przyniesie?

Jak co roku informujemy, co nas może czekać w najbliższych miesiącach. Zmian jest sporo, a wiele z nich weszło w życie już z początkiem bieżącego roku. Są dobre, ale i złe wieści. Tak to już jest, że niestety początek roku zwykle oznacza większa wydatki. Część grup społecznych będzie mogła liczyć na częściową ich rekompensatę, co niestety mocno odbije się na finansach Budżetu Państwa.

Mocno wzrośnie deficyt budżetowy

Rząd Zjednoczonej Prawicy zaplanował deficyt na 2024 rok w wysokości 164,8 mld zł, ale będzie on wyższy o blisko 20 mld zł. Rząd Donalda Tuska obiecał bowiem, że zrealizuje m.in. 30 procentową podwyżkę wynagrodzenia dla nauczycieli. Niektórzy ekonomiści wyliczają, że faktyczny deficyt może być jeszcze wyższy, nawet o kilkadziesiąt miliardów złotych, co ich zdaniem ma związek z upychaniem części wydatków przez poprzedni rząd w różnych agencjach i funduszach, co formalnie nie liczy się do deficytu budżetowego. Zachodzi groźba, że po 8 latach Polska znajdzie się ponownie w Procedurze Nadmiernego Deficytu (EDP) Unii Europejskiej, co będzie efektem przekroczenia dozwolonego poziomu deficytu już w 2023 r. Małym pocieszeniem jest to, że wiele unijnych krajów zmaga się z tym problemem. Nadzieją na poprawę sytuacji finansowej naszego kraju jest odblokowanie gigantycznych funduszy unijnych z KPO.

Inflacja zacznie spadać

Bank centralny w najnowszej prognozie zmienił ścieżkę inflacji dotyczącą bieżącego roku dwóch kolejnych lat. Według jego oficjalnych wyliczeń inflacja w ubiegłym roku wyniosła 11,4 proc. W 2024 roku inflacja ma wynieść 4,6 proc, a w 2025 roku – 3,7 procent.

Podrożeją paliwa

Niestety jest prawie pewne, że wzrosną ceny paliw, co wynika z podwyższenia stawki opłaty paliwowej na 2024 r. dla wszystkich rodzajów paliw o 13,2 proc. Jak wyliczają specjaliści, wyższa opłata paliwowa może przynieść podwyżkę o kilka groszy na litrze. Ile to będzie ostatecznie zależeć będzie także od siły polskiego złotego. Jak już informowaliśmy, istotną zmianą będzie także wycofanie ze stacji paliw „E5”, które zostanie zastąpione paliwem „E10”. Jest to benzyna silnikowa 95-oktanowa z zawartością do 10% biokomponentów. Nowe samochody w większości są dostosowane do nowej benzyny. W dokumentach pojazdu lub na klapie wlewu paliwa powinna znajdować się taka informacja. W przypadku starszych modeli konieczna będzie weryfikacja. Pomóc ma przy tym wyszukiwarka dostępna na stronie przygotowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. 

Płaca minimalna w górę

Rząd podjął decyzję, że na początku 2024 r. płaca minimalna zostanie podwyższona do 4242 zł brutto (wzrost o blisko 18 procent!). Od 1 lipca bieżącego roku minimalne wynagrodzenie wyniesie 4300 zł. W tym samym czasie, minimalna stawka godzinowa ulegnie podwyższeniu - do 27,70 zł od 1 stycznia i do 28,10 zł od 1 lipca. Na tej zmianie, w skali kraju ma skorzystać ponad 3,5 mln zatrudnionych, którzy mieli do tej pory niższe uposażenie niż podane kwoty. Powinno ono zostać automatycznie podwyższone. Dwa terminy waloryzacji mają ustawowy charakter, gdy wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych wyniósł co najmniej 5 procent.

Wzrośnie składka na ZUS

Od 1 stycznia 2024 r. prowadzący działalność gospodarczą muszą się liczyć z podwyżką o 181,84 zł miesięcznie składki. Wyniesie ona 1600,32 zł. I to bez składki zdrowotnej! Podwyżka składek na ubezpieczenia społeczne wyniesie 12,8 proc. Wynika ona z przyjęcia przez rząd prognozy, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w 2024 r. wyniesie 7 824 zł brutto. Podstawa wymiaru składek stanowi bowiem 60% tego wskaźnika. Wysokość prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ustaliła jeszcze poprzednia minister rodziny i polityki społecznej.

Rozpoczyna się wypłata 800 plus
Od 1 stycznia wzrosło świadczenie wychowawcze dla rodzin posiadających dzieci – z 500 do 800 zł. Nastąpi to automatycznie. Jak informowała wczoraj szefowa tej instytucji, nie trzeba składać żadnego dodatkowego wniosku. ZUS informuje o tym, bo w sieci pojawiły się próby wyłudzenia danych osobowych, polegające na przesyłaniu fałszywych informacji o konieczności złożenia takiego wniosku. Od dziś (2 stycznia) ZUS ma wysyłać rodzinom pierwsze podwyższone wypłaty. W skali kraju ten wprowadzony przez poprzedni rząd program ma już kosztować rocznie ok. 70 mld zł!

Zamrożenie cen energii, gazu i ciepła

Utrzymany został mechanizm ustalenia ceny maksymalnej za energię w celu obniżenia rachunków za prąd, gaz i ciepło oraz ochrony najbardziej wrażliwych odbiorców - to główne cele nowelizacji w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła. Rozwiązania osłonowe wesprą nie tylko gospodarstwa domowe, ale także m.in. firmy. Mechanizmy mają zostać utrzymane do końca czerwca 2024 r. Z tego powodu można spodziewać się uwolnienia cen po tym terminie. Jeśli rzeczywiście do tego dojdzie, to inflacja może nieco przyśpieszyć. Dobrą wiadomością jest to, że ceny niektórych nośników energii (np. węgla, który wciąż stanowi ważne ogniwo naszej gospodarki), mocno spadły od czasu napaści Rosji na Ukrainę.

Istotna zmiana w rejestracji pojazdów

Wszedł w życie przepis, który wycofuje możliwość jedynie zgłaszania kupna auta zarejestrowanego już wcześniej w Polsce. Od dziś każdy pojazd trzeba będzie przerejestrować w ciągu 30 dni od momentu zakupu. Dotychczas obowiązek rejestracji samochodów osobowych dotyczył jedynie pojazdów sprowadzanych do Polski z zagranicy. Od 1 stycznia 2024 r. obowiązek rejestracji został rozszerzony na samochody już wcześniej zarejestrowane w bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Pochodną nowego obowiązku ma być jeszcze szybsze wycofywanie z polskich ulic i parkingów aut z czarnymi tablicami rejestracyjnymi. Niedopełnienie go będzie groziło mandatem w wysokości nawet 1000 zł. Taką karę otrzymamy, jeśli auta nie zarejestrujemy w ciągu 180 dni od jego zakupu. Jeśli zrobimy to po 30 dniach, a przed upływem 180 dni, grzywna wyniesie 500 zł. Przedsiębiorcy zajmujący się handlem pojazdami na dopełnienie formalności mają 90 dni. Wciąż obowiązkowe jest zawiadomienie starostwa powiatowego lub urzędu gminy o sprzedaży samochodu. Tak jak dotychczas, trzeba to zrobić w ciągu 30 dni od dnia transakcji. Niedopełnienie tego obowiązku będzie skutkowało grzywną w wysokości 250 zł.

Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami

Nowością od stycznia br. jest też świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami. Ma ono sięgnąć od 40 do 220 proc. renty socjalnej, czyli od ok. 636 zł do blisko 3,5 tys. zł miesięcznie. Kwota świadczenia będzie zależna od liczby punktów określającej poziom potrzeby wsparcia. Punkty będą zawarte w decyzji wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON), o którą należy się ubiegać. Co do zasady, od 2024 r. o świadczenie wspierające będą się mogły ubiegać wyłącznie osoby z minimum 87 punktami (na 100; osoby z 78-86 punktami będą miały prawo do świadczenia od 2025 r., a z 70-77 punktach od 2026 r.). ZUS obiecuje, że osoby, które mają co najmniej 70 punktów, będą mogły uzyskać świadczenie wspierające od 2024 r., pod warunkiem że po 31 grudnia 2023 r. opiekunom tych osób będzie przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna wypłacanego przez organ gminy.

Konfiskata auta za jazdę po pijanemu

W połowie marca br. mają wejść w życie przepisy w kodeksie karnym, które mogą skutkować konfiskatą samochodu w określonych sytuacjach związanych z bezpieczeństwem na drogach. Kierowcy pod wpływem alkoholu mogą zostać ukarani karą grzywny, pozbawienia wolności, a także mogą stracić swoje samochody. W tym ostatnim przypadku będzie to możliwe za: Jazda na „podwójnym gazie”, jeśli kierowca zostanie złapany na jeździe z co najmniej 1,5 promila alkoholu we krwi, ryzykuje konfiskatą samochodu; recydywę, gdy kierujący w przeszłości już prowadził pod wpływem alkoholu i zrobi to ponownie w ciągu 2 lat, może narazić się na konfiskatę auta; ucieczka z miejsca wypadku, który został spowodowany pod wpływem alkoholu.

Papierosy i alkohol będą drożeć co roku

Zgodnie z przyjętym harmonogramem z początkiem 2024 roku akcyza na alkohol wzrośnie o 5 proc., a na papierosy o 10 proc. Takie roczne podwyżki administracyjne są zapisane w tzw. mapie akcyzowej, przyjętej jeszcze przez poprzedni rząd i mają być wprowadzane aż do 2027 r. To oznacza, że z roku na rok zapłacimy drożej za te używki.

Wyższy podatek od nieruchomości (samorządu zadecyduje)

Właściciele nieruchomości mogą wkrótce otrzymać decyzję o podwyższeniu podatku na 2024 rok. Jest to związane z wejściem w życie od 1 stycznia 2024 roku podwyżki maksymalnej stawki podatku od nieruchomości - z 1 zł do 1,15 zł za m2. O tym, czy lokalne podatki wzrosną (w grę wchodzi także m.in. podatek od nieruchomości wykorzystywanych pod działalność gospodarczą), zależy już indywidualnie od samorządów.

Po energetyki tylko z dowodem osobistym

Pisaliśmy na naszym portalu o ogromnej szkodliwości napojów energetycznych. Dlatego bardzo nas ucieszyła informacja, że od 1 stycznia br. nie można ich sprzedawać dzieciom i młodzieży poniżej osiemnastego roku życia. Przepisy zrównujące pod względem sprzedaży energetyki z alkoholem i papierosami zostały ustanowione w sierpniu 2023 r. Od 1 stycznia br. przy zakupie napojów zawierających kofeinę lub taurynę w ilościach przekraczających 150 mg/l trzeba okazać dowód osobisty. Za sprzedaż napoju osobie nieletniej właścicielowi sklepu grozi grzywna do 2 tys. zł.

Dodatkowy podatek od zakupu kilku mieszkań

Od 1 stycznia kupujący szóste i kolejne mieszkanie w tej samej inwestycji deweloperskiej zapłacą – tak jak dotychczas VAT i dodatkowo — 6 proc. PCC. Wynika to z nowelizacji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przepisy są jednak pełne dziur, dlatego eksperci spodziewają się, że wiele osób będzie ten przepis omijać. Przepis z założenia ma być wymierzony w tych, którzy kupują mieszkania w celach spekulacyjnych, w tym w zagraniczne firmy.